Dunja

Van verlammend uitgeput op bed naar insta-heldin     

Veel mensen vervloeken social media. Maar voor Dunja was het haar lichtje in donkere dagen. Van de één op de andere dag was ze vermoeid. Niet een beetje moe, maar volledig oververmoeid. Wat begon als ‘heb ik niet wat te hard gewerkt?’, mondde uit in maandenlang op bed liggen en niets meer kunnen. Verlammend uitgeput. Totaal niet meer in staat om iets te doen.   

Als je haar ziet zitten, zie je niet welk verhaal er achter haar mooie gedaante schuilgaat. Een prachtige, open verschijning met stralende ogen en een vergelijkbare lach. Een jaloersmakende bos blonde glooiende lokken. En van haar leeftijd kun je minstens 20 jaar aftrekken en dan nog geloof je dat het waar is. Zelf lacht ze dat weg.   

“Ik ben een doordouwertje. Dat zit in mijn aard. Ook toen ik zo vermoeid was dacht ik: Even een paar maanden eruit en dan ga ik vast weer werken.” Op haar arm prijkt een tatoeage met de tekst; She flies with her own wings. Ze heeft sterke vleugels en een sterke wil, dat blijkt wel.   

“Mijn ouders waren hippies en door hun leefwijze heb ik geleerd hoe belangrijk beweging en voeding zijn. Ik nam mij voor om wat minder te gaan werken en wat meer te bewegen. Ik was al vrij sportief en sportte gemiddeld 3 tot 4 keer per week. Maar ineens merkte ik dat ik niet meer herstelde van het sporten. Tijdens deze drukke periode in mijn leven moest ik afschalen naar 2x per week sporten. Ook al probeerde ik goed te anticiperen op de signalen van mijn lichaam, ik raakte steeds meer uitgeput.”  

Zo’n 20 jaar terug begonnen de eerste klachten. Eerst wuifde ik het weg met te hard werken. Daarna besloot ik naar de dokter te gaan. Mijn bloed werd geprikt en ik kreeg diverse scans. Uit onderzoeken kwamen altijd bovengemiddeld goede uitslagen en mijn bloedwaarden bleken zelfs fantastisch. Ik leef en eet uitermate gezond: de hippie-opvoeding was niet alleen doordrenkt van liefde, maar leerde mij ook de geneeskrachtige werking van kruiden en zorgde ervoor dat ik zo puur en onbewerkt mogelijk at. Gek genoeg bleef ondanks deze levensstijl de vermoeidheid.   

De arts deed nog meer onderzoeken, maar keer op keer kwam daar niets uit. Zelf dacht ik op gegeven moment ook: ‘nou, het zit vast tussen mijn oren. Dus hup, doorgaan.’  Maar doorgaan zoals ik gewend was lukte niet meer. Ik was op. Meer dan op. Vanaf dat moment ben ik de WW in gegaan. Ik besloot om redigeerwerk te gaan doen. Werk waarbij ik minimale inspanning hoefde te leveren, maar ook dat hield ik niet vol. Er is nog vier jaar overheen gegaan, maar in deze jaren ben ik ook volledig over mijn eigen grenzen gegaan. Dit resulteerde in een totale uitputting.   

’s Ochtends wilde ik opstaan, maar ineens kon ik niet meer op mijn benen staan. Ik zakte er doorheen en raakte volledig in paniek. Ik begon volledig aan mezelf te twijfelen en moest alles afzeggen. Ik heb meteen mijn moeder gebeld, omdat ik aan alles voelde dat dit foute boel was. De dagen daarna zakte ik steeds dieper weg. Zo erg, dat ik op gegeven moment zelfs niet meer kon praten. Ik was doodsbang.   

‘Vijf maanden lang ben ik verlammend uitgeput geweest. Ik kon geen tv-kijken, niet lezen en niet praten. Ik kon maximaal een half uur iemand toelaten en dan enkel ‘ja’ of ‘nee’ zeggen of knikken. Daarna was ik weer volledig uitgeput. In deze periode waren mijn moeder en 4-5 vriendinnen er om beurten om mij te helpen met de basale dingen als eten koken, schoonmaken en haren wassen. Ik kan niet met woorden omschrijven hoe heftig dit was. Alles stopte in mijn leven. Mijn sociale leven, maar ook zaken die normaal zo vanzelfsprekend zijn als even afwassen of je tandenpoetsen. Mijn hele leven stond ineens op de noodrem. En van daaruit ook volledig op zijn kop.  

In deze periode is de huisarts meerdere malen langsgekomen. Hij concludeerde inderdaad dat er iets goed mis was, maar nog steeds kon er geen aandoening worden aangetoond in bloed of in scans. Ik heb van alles geprobeerd. Van medicijnen tot acupunctuur, van geneeskrachtige kruiden tot verschillende therapieën. Niets hielp. De vermoeidheid bleef. Door rust te pakken kon ik heel langzaam weer een uurtje lezen of tv kijken. Maar daar bleef het bij. Ineens kwam het besef; dit gaat niet zomaar over. Het is gekmakend als je zo verlammend uitgeput bent.  

Niet alleen mijn lichaam liet mij in de steek, maar ook steeds meer mensen om mij heen. Ik had altijd een rijk sociaal leven. Maar kun je je voorstellen hoe gigantisch eenzaam je wordt als je 24 uur per dag alleen in een kamer ligt? Je wordt zo enorm teruggeworpen op jezelf. Sneller dan verwacht, verloor ik en aantal mensen om mij heen. Zelfs een aantal mensen waarvan ik dacht dat ze heel dichtbij mij stonden. Verbijsterend. Zij zagen of geloofden niet hoe erg ik er aan toe was.  In tijden van tegenslag blijkt dat er maar een kleine, hechte groep mensen is die je onvoorwaardelijk steunt.    

Een bizar lange periode had ik de keuze uit één activiteit doen op een dag; ik kon óf douchen óf eten koken. En ook als ik mijn haren waste, moest ik daar wel een uur van bijkomen. Na maanden kon ik naar het einde van de galerij lopen. Wat een overwinning was dat. Al moest ik daar vervolgens wel twee uur van bijkomen. Wat ik wel steevast deed was aankleden en zorgen dat ik mijzelf goed verzorgde. Al ging ik iedere dag enkel van de bed naar de bank. Ik deed dit consequent, hoe kut ik mij ook voelde.   

Op gegeven moment kon ik ietsje meer. Het lukte mij om naast een activiteit nog een iets anders te doen. Bijvoorbeeld een wasje. Ik leerde heel snel om niet over mijn grenzen aan te gaan. En als ik dat wel deed, dan kwam ik mijzelf ontzettend tegen. Dan moest ik meteen 3 uur in bed liggen met de televisie en telefoon uit.   

Het was de tijd waarin je al wel sms had en er ontstonden sociale media platformen zoals Hyves en Facebook. Ik kon daar een paar keer per dag op kijken en dat werd ook mijn houvast. Want doordat ik mijn werk, sporten en sociale leven verloor, verloor ik ook de connectie met de buitenwereld. Doodeng, als je zo op jezelf teruggeworpen wordt. Niemand kon mij vertellen wat ik mankeerde… Het voelde als drijfzand. Iedere ochtend als ik wakker werd, dacht ik weer; “Oh gelukkig, ik kan nog ademen. Ik ben er ook nog”  

Ondanks dat ik aan bed gekluisterd was, stond ik iedere ochtend vroeg op. Mijn moeder is een ontwikkelt en mooi mens. Zij gaf mij mee; laten we niet proberen de controle vast te houden, maar om een systeem te krijgen in jouw dag. Dat ritme voelt op gegeven moment ook fijn en vertrouwd en dat wordt je houvast. Meer dan dat was er ook niet.  Je verliest volledig de controle en het enige wat de geest wil is controle. In de donkerste periodes kon ik alleen maar ademen en de volgende dag weer wakker worden.   

Er volgden opnieuw medische onderzoeken. Zonder resultaat. Ik kon niets plannen, omdat er niet duidelijk was wat mijn lichaam wel en niet aan kon. Wel kon ik heel langzaam een boek lezen. Dit gaf mij zo ontzettend veel vreugde. Als je iets lange tijd niet gekund hebt, ga je het daarna zoveel meer waarderen. Toen dit lukte, ben ik mij gaan verdiepen in allerlei boeken over vermoeidheid. Dat was voor mij de enige route. Erin duiken, het absorberen. Ik ben bijzonder veel artikelen gaan lezen en na verloop van tijd concludeerde ik dat het wel iets reumatisch zou moeten zijn.    

Vervolgens stond ik erop dat mijn huisarts een verwijzing zou geven naar een reumatoloog. Hij vond het niet nodig. Maar ik hield voet-bij-stuk en werd uiteindelijk doorverwezen. Daar kwam naar voren dat ik weke-delen-reuma heb en dat ik nagenoeg volledig uitgeput was. Tien jaar na mijn volledige uitputting kwam de diagnose. Eindelijk erkenning. Al die jaren heb ik gedacht dat het tussen mijn oren zat….   

Ik bleek een grillige vorm te hebben, met peesontstekingen door mijn hele lijf. Werken was absoluut niet meer mogelijk.  Dit betekende dat ik de ziektewet in moest. Daar kreeg ik nog een klap te verwerken, aangezien het rechtssysteem in Nederland mijn aandoening niet erkent. Het wordt niet gezien als een reumatische aandoening, terwijl er heel veel mensen zijn die dit hebben.  Dit betekende dat ik de bijstand in moest. Dat voelde opnieuw heel eenzaam en alleen.  

Toch besloot ik niet bij de pakken neer te gaan zitten. Ik ben heel veel gaan lezen over psychologie. Veel pijntjes die onze hersenen accepteren als ‘het hoort erbij’, zijn signalen van jouw lichaam die je niet moet negeren. Ze proberen je iets duidelijk te maken. Ze vertellen je meer dan je zelf soms durft te zien. We hebben als mens heel veel vertrouwen in ons lijf. Dunja wijst naar mij;“mensen zoals jij staan op en gaan naar hun werk, zonder daar bewust bij stil te staan. Voor mij begint het al daarvoor. Ik luister meer dan ooit naar mijn lichaam. Voordat mijn dag start, ga ik eerst in alle rust op de bedrand zitten. Voelen. Om te voelen hoe ik mij voel, om aan de hand daarvan te kijken wat ik aan kan die dag.”   

Er brak vervolgens een periode aan dat ik wat dingen op kon pakken in huis. Ik wilde zorgen dat de vierkant meters waarin ik mij begaf ook voelden als een cocon. Op gegeven moment kon ik één kamer per dag afstoffen. Ik had geen geld voor een mooie inrichting, maar zorgde wel dat mijn huis er fijn uit zag. Na 8 jaar kon ik eindelijk mijn hele huis zelfstandig schoonmaken. Ik appte mijn vriendinnen huilend over dit hoogtepunt. Bizar hoe groot het contrast was met hun werkende leven.   

Het vertrouwen in mijn lijf raakte ik kwijt, maar het vertrouwen in mensen raakte ik nog meer kwijt. Velen zagen mij niet. Niet echt. Dat is ook lastig. En inmiddels snap ik ook waarom ze het niet konden zien. Ik heb een bepaalde uitstraling en ben ook nog eens gezegend met de goede genen van mijn moeder. Daarnaast leefde ik gezond en bleef ik mijn humor houden. Ik heb periodes gehad dat ik niet op mijn woorden kon komen, dan deden we hints. We lachten veel, maar we lachten het verdriet soms ook weg.  Humor is een middel waarmee je het leven lichter kunt maken.   

Mensen zijn soms bikkelhard. Ze geloven je blijkbaar pas wanneer je kunt zien dat je gebroken bent. Wanneer je gips hebt of in het verband zit. Daar hebben mensen begrip voor. Maar wanneer je een aandoening niet aan de buitenkant kunt zien, zijn er mensen die heel hard kunnen oordelen. Zonder daar zelf op te sturen, werd er zo ook een schifting gemaakt in mijn vriendschappen. Gelukkig bleven de mooie, empathische mensen. Je neemt automatische afscheid van mensen die niet met jouw ziekte om kunnen gaan. Ook dat is rouw.   

Leeftijdsmatig zat ik in de bloei van mijn leven, maar dat voelde allesbehalve zo. Ik kreeg behoefte aan een relatie, maar ook dat bleek lastig. Want als je je leven met mij wilt delen, zul je je ook moeten passen aan mijn tempo van leven. Wat je een mens als partner te bieden hebt is anders. Ik moet elke dag balansen. Ik kan niet altijd mee naar verjaardagen of vriendenweekenden. Zelfs in een relatie met een nieuwe partner ga je samen rouw in. Hij moet leren om te accepteren dat zijn dag met jou maar voor de helft is. Het is niet alleen vandaag en morgen. Het is elke dag. Gelukkig is de keerzijde is dat ik mensen veel te bieden heb. Ik kan mensen laten voelen.   

Het bleek bovendien een strijd om niet mee te kunnen doen met de maatschappij. Ik vond het heel vervelend om anders te zijn. Niet zichtbaar anders. Ik was daarin enorm eenzaam en vond het ook heel lastig om mij kwetsbaar op te stellen en hulp te vragen. De eerste 5 jaar na de diagnose waren voor mij alleen maar rouw. Iets ogenschijnlijk ‘simpels’ als op vakantie gaan is voor mij onmogelijk. Ik ben al uitgeput als ik naar Schiphol gereden ben. Naar een festival gaan? Onmogelijk. Ook kwam er op financieel vlak rouw om de hoek. Ik moest ook loslaten dat ik kon kopen wat ik wilde. En ik heb ook nog steeds cognitieve problemen. Zo loop ik bijvoorbeeld tegen veel dingen aan. Gaandeweg kwam ik erachter dat het loslaten nooit stopt. Het is levend verlies. Ik had de eerste jaren maar één duidelijke opdracht in mijn leven; Loslaten, loslaten, loslaten.   

Vervolgens kwam ook het besef dat ik geen kinderen op de wereld zou gaan zetten. Dit was opnieuw een rouwproces. Het lukte dit te accepteren, maar ik besloot wel een hond te adopteren. Op deze manier kon ik in mijn ogen mijn moedergevoelens toch nog kwijt. Vreselijk genoeg kon ik dit fysiek ook niet aan. Ik begon weer uitgeput te raken. Vier keer per dag uitlaten werd op gegeven moment de enige invulling van mijn leven. De beslissing voor een hond maakte ik vanuit liefde, maar het had toch teveel impact en ik heb haar terug geschonken. Nog steeds heb ik daar pijn in mijn hart van en heb ik het gevoel dat ik haar enorm in de steek heb gelaten. In mijn hoofd dacht ik het te kunnen…   

Maar van al die dingen loslaten, is het kwijtraken van vertrouwen in je lijf het allerengst. Dat is diepe, diepe rouw. Normaalgesproken sturen je hersenen jouw lichaam aan als je jouw hand omhoog wilt doen.  En dan ineens lukt dat niet meer. Je kunt je niet voorstellen hoe verlammend uitgeput je kunt zijn. Eten was al dodelijk vermoeiend. Ik heb jarenlang gedacht dat ik er niet meer uitkwam. Nooit meer. Dat ik gevangen zat in mijn eigen lichaam.   

Door die gedachte werd ik de eerste jaren immens depressief. Maar blijkbaar werkt je geest zo – ik vond dat heel verlossend – dat in noodsituaties je hersenen nog in staat zijn om lichtjes te laten zien. Ik werd alleen maar op mijzelf teruggeworpen. Het gekke is dat het leren loslaten mij uiteindelijk heel veel heeft gebracht. Ik moest alles loslaten. Er klinkt emotie in Dunja’s stem; “ik kan er emotioneel van worden, maar ik ben zó intens gelukkig. Ik heb er enorm veel uitgehaald”.   

Ik leer iedere dag opnieuw de balans op te maken, wat ik wel en niet kan. Ieder normaal mens hoeft dit niet te doen. Maar wat als je het wel zou doen? Dan zou je bewuster leven. Ik denk dat mijn vriendinnen wel eens dankbaar zijn voor waar ik in zit. Voor wat ik heb te geven. Ik denk dat ik veel te geven heb. Liefde, begrip, een andere manier van denken. De wereld is geneigd om door te gaan. Om het negatieve niet te zien. Ik denk dat ik ze veel rust geef en balans. Ik luister echt, stel oprechte vragen en durf te spiegelen. Als je naast mij leeft, ga je langzamer leven. Zul je bewuster worden. Bewust van het feit dat je zelf vaak de beperkende factor bent in jouw leven. Hoe vaak ik wel niet de vraag aan vrienden heb gesteld: “Van wie moet je dat?”.   

Inmiddels is er – door de tijd heen – ook wel één en ander verandert. Ik aanvaard hulp en ik kan steeds weer iets meer aan. Op mijn tempo, op mijn manier. Mijn leven ben ik gaan vullen met heel veel rust. Ik kan maar maximaal 4 uur per dag ‘actief’ zijn. Daarna ben ik uitgeput en moet ik gaan liggen. In het begin maakte mij dat boos, maar nu kijk ik er anders naar. Met andere ogen.   

Mensen denken vaak dat je óf verdrietig bent óf gelukkig. Dat het vasthouden is óf loslaten. Maar het leven heeft mij laten zien dat het naast elkaar bestaat. Ik voel de acceptatie om te ‘zijn’. Je mag even verdrietig zijn. Of boos. Of moe en even gaan liggen. Je moet ook ‘nee’ leren nee te zeggen. Dat is lastig, want daar zit vaak schaamte of het gevoel van falen. In het begin was ik bang voor de reactie van anderen, maar ook dat leer je loslaten. En heel opvallend, als je het vaker doet besef je ook dat andere mensen het anders denken en ervaren dan dat jij doet.    

Inmiddels ben ik op het punt dat ik mij niet meer schuldig voel naar anderen wanneer ik ‘nee’ zeg. Uiteindelijk zijn het toch vaak jouw gedachten die je belemmeren. Ik heb een ruggengraat die staat als een huis. Wanneer je ouder wordt, komen mensen steeds meer toe naar jouw leven. Daarmee bedoel ik dat er ook steeds meer mensen rouw hebben ervaren. Zij kunnen vaak veel begrip hebben en zijn invoelend zijn: met deze mensen kun je verbinden op een diepere laag.    

Verbinding maken is het mooiste cadeau wat je een ander, maar ook jezelf kunt geven. Zo ga ik bijna nooit met groepen op pad. Als je met groepen op pad bent, ga je namelijk bijna nooit de diepte in – omdat je niet volledige verbinding kan bieden. Ik kies er dan bewust voor zo’n weekend niet te gaan, omdat ik verbinding zie als cadeau wat ik specifiek aan iemand wil geven.   

Naast verbinding, krijg ik ook een goed gevoel van creatief bezig zijn. Dunja lacht; “Je wordt heel creatief als je dag in de dag uit te maken hebt met een lichaam dat niet meewerkt. Creativiteit is mijn grootste goed. Ik kruip regelmatig achter de naaimachine om zelf kleding, tassen of iets voor in mijn huis- of slaapkamer te maken. Als dat lukt voel ik mij zo voldaan.”Ik ben blij met de positieve tendens die er nu is;  Vinted draagt een belangrijk deel bij aan het nieuw leven inblazen van gebruikte kledingstukken en mensen weten de kringloop steeds vaker te vinden. Ik pimpte mijn huis meer en meer met parels uit de kringloop of spullen die ik zelf maakte. Regelmatig deelde ik hiervan plaatjes op Instagram. Ik had natuurlijk niet een bruisend leven met festivals, vriendenweekenden en verre vakanties te delen, maar deelde de plek waar ik het grootste gedeelte van mijn tijd doorbracht.”    

Het mooier maken van deze plek werd voor Dunja een doel. Gedwongen door haar financiële situatie toog Dunja naar de kringloop. ‘Verschrikkelijk vond ik het daar. Het stonk er, ik zag er in eerste instantie vooral troep.’ Maar later ging ik inzien dat daar de mooiste parels verborgen lagen. Ik was al zeker 15 jaar niet meer in de winkelstraat geweest, want dat kon ik niet betalen. Inmiddels bestaat mijn gehele interieur uit spullen van de kringloop Nou ja, behalve mijn matras en mijn ondergoed. Maar voor de rest is alles in mijn huis tweedehands. En nog mooier: ik deel dit regelmatig op social media. Waar ik er inmiddels een hele grote familie bijgekregen heb die er voor mij is. Ze leven met mij mee, steunen mij, steken mij regelmatig een hart onder de riem. Er wordt bijzonder vaak gesproken over de negatieve kant van social media, maar het heeft mij zoveel gebracht.  

En toch ging ik met mijn creativiteit weer over grenzen heen. Elke keer denk je weer; ‘dit kan vast wel weer’. Krachtig zijn is in deze maatschappij de norm. Als je energie goed is: gaan! Zo wilde ik een van de ruimtes een andere kleur wand geven. Ik was bezig om gaatjes te vullen en dacht; ach, ik kan op kracht vast ook nog wel het wandje sauzen. Dat lukte ook. Maar na dat ochtendje sauzen heb ik 2 weken bij moeten komen. Dit is heel tekenend voor hoe het werkt. Luisteren naar je lichaam en weer accepteren. Het is loslaten op repeat. Alles wat niet kan, is rouwen.   

Blijkbaar hechten we als mens een bepaalde waarde aan dingen waar we inzitten; de kleding die we aan hebben, het werk wat we doen, de auto waar we in rijden, het huis wat we bewonen, maar ook het lichaam waar we in zitten. Het gaat om eigenwaarde, om gezien worden. Toch is, als je het afpelt, heel veel niet belangrijk in het leven.   

Ik heb écht wel moeten leren hulp vragen en ontvangen. Zo was zij de betaling in het nieuwe jaar vergeten. Ik durfde het in eerste niet te vragen. Dat voelde zo zwaar. Daar komt zoveel schaamte om de hoek kijken. Ik moest echt een emotionele drempel over om het te vragen. Al wist ik dat mijn brein ook hierin weer de beperkende factor was. Mijn vriendin reageerde invoelend en confronteerde mij ook meteen met mijn acties. Mensen die zo spiegelen, staan enorm dichtbij.   

Ik heb op mijn telefoon de volgende tekst staan: ‘I’m so lucky everything works out for me’. Een vriend van mij zei laatst; ik heb het gevoel dat heel veel jou ‘toekomt’. Ik geloof dat hij daarin gelijk heeft. Ik heb geleerd om achterover te hangen. Om het te laten gebeuren. Om te leven in het moment. Het grootste gedeelte van de maatschappij is gewend om iets na te jagen. Om naar voren te gaan. Om te willen. Om te bereiken. Om vast te houden. Blijkbaar zitten we in een systeem wat altijd vooruit wil. Het zit heel erg verweven in onze prestatiegerichte maatschappij.   

Er zijn dingen die ik 3 jaar geleden graag wilde, die nu pas op mijn pad komen. Wij zijn door de huidige – snelle – maatschappij gewend dat als je nu wat wilt, dat het nu ook komt. Letterlijk: vandaag besteld, morgen in huis. Maar daardoor zie je de schoonheid niet meer. Zo werkt het niet. Ik neem wel eens vriendinnen mee naar de kringloop en die zien niets. Ik moet dan altijd een beetje lachen: “ja, dat komt omdat jij NU wat wil”.   

Ik heb heel erg geleerd om dat los te laten, omdat alles wat ik wilde najagen gedownsized werd. Ik heb geleerd alleen maar naar binnen te gaan. Op het dieptepunt zat ik jankend op mijn knieën in de woonkamer. Ik heb de eerste 2 jaar zoveel gehuild dat ik dacht dat ik nooit meer zou kunnen stoppen met huilen. Ik wilde niet meer met mezelf. En toen besefte ik; er is maar één weg om hier doorheen te komen: dat is grootste vrienden te worden met mijzelf en vooral met mijn innerlijke meisje. Inmiddels vind ik mijzelf leuk. Ik heb door mijn aandoening geleerd door een stap terug te zetten, want dan komt het naar je toe. Dan kun je uitzoomen en zie je de schoonheid van het leven. Ineens huilde ik een dag niet meer en besefte mij dat ook dát voorbijgaat. Alles is tijdelijk. Ineens besefte ik wat ik had losgelaten. Vertrouw op het proces.  

Wekenlang lag ik op de bank, kotsmisselijk van het downsizen wat mijn lichaam elke keer deed. Mijn ziel werd daar beroerd van. (On)geluk kun je letterlijk voelen in je onderbuik. Ze noemen het niet voor niets een onderbuikgevoel. Hier zit je energie. Ik trok mezelf omhoog om te gaan zitten op de bank en heb mezelf toen krachtig toegesproken: ‘ik kan iedere keer luisteren naar mijn ego, maar wat als ik mijn lijf naast mezelf neergezet? Ik laat het nu geen invloed meer hebben. De pijn staat naast mij.’ Het is niet dat ik de pijn niet meer heb, maar ik wil het mij niet meer laten beïnvloeden. Leven op mijn eigen kracht, zonder dat ik die energie heb. Nadat ik dit tegen mezelf gezegd had, werd mijn leven steeds leuker. Ik had nooit gedacht dat het zover zou kunnen komen. Iedere dag als ik opsta zeg ik tegen mezelf; dit heb ik, maar dit BEN ik niet.   

Ik kan helaas niet meer sporten zoals ik dat altijd graag deed. Maar ik beoefen inmiddels al jarenlang Yin-Yoga. Dit is een vorm van yoga waarbij je erg naar binnen keert. Overigens is dit ook de enige yoga-vorm die ik aankan en ook goed is voor mijn bindweefsel. Yin-yoga werkt diep in op het bindweefsel en stimuleert flexibiliteit en herstel, juist bij klachten als de mijne. Je leert in specifieke houdingen staan, waar je paar minuten in moet blijven. Wat er vervolgens gebeurt is heel interessant. Lang in één houding staan wordt altijd ongemakkelijk, maar wat ga je dan doen? Deze reactie zegt enorm veel over jou als mens. Je gaat je hoofd in, je wordt boos of geïrriteerd of wilt vluchten. Echter, als je echt gaat voelen, kom je uit je hoofd en kom je terug bij jezelf. Je gaat mediteren. Deze combinatie van fysieke overgave en mentale focus maakt yin-yoga tot een vorm van ‘beweeglijke mindfulness’. Er zit nog steeds een taboe op mediteren, maar het kan je zoveel brengen. Op deze manier kun je in alle rust voelen in plaats van denken.   

Laatst zei mijn fysiotherapeut; jij bent de eerste persoon met fybromyalgie die kracht uitstraalt. Hij zei; ‘Weet je wat het verschil is? Jij ‘draagt’ het zacht.  Velen doen dat niet. Het zacht dragen. Zoals yoba je op een mooie manier aanwezig leert te blijven bij ongemak, zonder te verkrampen of te vechten. Ik ben van mening dat als je zo diep moet gaan, je hebt maar 2 keuzes hebt. Kiezen voor geluk of ongeluk. Er zijn echt periodes dat ik het ongelooflijk zat ben, dan huil ik en bel ik mijn partner of een vriendin. Maar het grootste deel van de tijd kijk ik vooral naar het licht.  

Ik kijk niet alleen naar het licht, maar ik kijk ook met andere ogen. Ik zie ik de schoonheid in veel dingen. Daarnaast durf ook anders te zijn. Ik richt mijn huis niet zo in omdat het hoort. Of omdat ik wil voldoen aan een norm. Ik doe wat voor mij goed voelt.  

Gezien mijn grote aantal volgers word ik ook vaak benadert voor samenwerkingen op sociale media. Het grootste gedeelte sla ik ook af, omdat het niet past bij wie ik ben of niet goed voelt. Ik laat mij niet leiden door financiële impulsen. Geluk zit in jezelf en als je trouw blijft aan jezelf, dan stel je nooit teleur.   

Instagram heeft mij een sociale kring gebracht die ik anders niet heb. Daar kan ik ook zijn wie ik wil zijn. Alleen insiders op Instagram weten van mijn aandoening, die deel ik niet. Instagram heeft ook een keerzijde, want bezoek een willekeurige pagina en het lijkt daarbij of geluk op elke hoek van de straat te koop is. Een lekkere flow. Een afgetraind lichaam. Een florerend bedrijf. Altijd gepromoot door een strategie of speciale formule. Het geeft je het idee dat je over alles in het leven controle hebt. Maar door wat ik heb ervaren, weet je dat dat niet zo is. Het is niet helder wat je krijgt in het leven. Er gebeuren dingen die je nooit had kunnen voorzien. Mooi en minder mooi. Wat je wél hebt is een keuze hoe je om wilt gaan met wat je krijgt in het leven. Dit zijn de momenten van overgave.   

Ik heb gevoeld hoe je je op je allerkleinst en nederigst kan voelen ten opzichte van het leven. En daar heb ik een pact gesloten met mijzelf en dat grotere geheel. Dat is exact het moment dat je stopt met zoeken buiten jezelf. Omdat je je ervan bewust bent dat je onderdeel uitmaakt van zoiets groters. Ik ben de afgelopen 20 jaar zo teleurgesteld in mensen om mij heen, het systeem en in andere zaken. Ik was gaan geloven dat het buiten mijzelf lag. Maar mijn aandoening heeft mij laten inzien dat geluk in jezelf zit. Loslaten is het moeilijkste wat er is. Maar zonder loslaten blijf je eigenlijk zitten waar je niet wilt zijn. Tijdens yin-yoga leerde ik dat loslaten geen actie is, maar een toestaan – een zachte daad van vertrouwen. En dat is exact wat het is. Ik heb nog nooit zoveel helderheid en kracht gevoeld, nadat ik de reis naar binnen maakte en los ging laten.   

Ik had het leven bijna weg zien glippen, maar inmiddels omarm ik het met volle overgave. Het leven is prachtig. Het leven waarin we genieten, accepteren, helen, doorgaan, huilen, lachen en liefde geven en ontvangen. Als je weinig krijgt, waardeer je heel veel. Naar binnen keren en loslaten was de beste beslissing ooit. Eentje die lucht gaf. In de stilte vond ik mezelf terug en mede door yoga te beoefenen leerde ik te vertrouwen op mijn innerlijk compas. Er is letterlijk ruimte gemaakt in mijn hart. Ik wist dat het in mij zat, maar ik kwam er eerst niet meer bij.

Ik ben ervan overtuigd dat heftige gebeurtenissen levensveranderend kunnen zijn, twee kanten op. Je kunt knakken of terugveren en groeien. Ik heb boeken vol gelezen over de psyche van de mens, hersenen en voeding. Je hersenen zijn in staat om nieuwe verbindingen te leggen. Er zijn mensen die er heel erg in blijven hangen in verlies, maar je kunt jouw hersenen opnieuw trainen. Je kunt draaien. Vanuit jouw jeugd heb je bepaalde overtuigingen meegekregen. Maar als je door diepe rouw gaat, kom je jouw eigen overtuigingen weer tegen. Meer dan ooit.   

Overtuigingen zijn vaak belemmerend en zo diepgeworteld, maar ik heb ervaren dat je in staat bent om deze overtuigingen te veranderen. Ik ben bijvoorbeeld vaak doodmoe en dan is mijn relativeringsvermogen minder. Ik ben emotioneler en kan dan regelmatig niet op woorden komen. Dat voelt dommig. Maar als je de overtuiging hebt, word je heel erg geconfronteerd met het gevoel hebt dat je ‘niet goed genoeg bent’. Vaak is je brein jouw grootste beperking. Ik heb geleerd om mijn hersenen anders te programmeren, waardoor ik dat gevoel ook niet krijg in mijzelf niet in de weg zit.  Yin-yoga helpt mij daarin ook – het vertraagt, kalmeert het zenuwstelsel, en geeft ruimte voor nieuwe, mildere gedachten. Je creëert echt je eigen wereld, door de manier waarop je kijkt.  

Misschien blijf ik altijd zo dat ik op mijn eigen manier op mijn eigen tempo de cadeaus uitdeel onderweg (en dus ook weer terugkrijgt). Mijn liefde en giften geef ik op mijn manier. Als je zo blij bent met jezelf heb je weinig nodig om gelukkig te ervaren. Ik kan heel veel geluk en vreugde halen uit kleine dingen. We denken dat het leven bestaat uit grootsheid, maar de mensen die de diepste rouw hebben doorvoelt, zijn de mensen met de grootste en puurste glimlachen.   

Als ik mag kiezen tussen het zorgeloze, wat ik hiervoor had of hoe ik nu in het leven sta? Dan antwoord ik volmondig dat ik kies voor nu. Ik heb weinig geld, maar ik ben rijker dan ooit tevoren. Ik heb de tijd om uit de ratrace te gaan en in die tijd zie ik zoveel meer. Als ik ’s ochtends vroeg mijn wandeling maak, zie ik regelmatig spullen bij kliko’s staan. Verborgen schatten die ik meeneem. Waarvan een ander de schoonheid niet meer zag, maar waar ik door wat liefde en toewijding een tweede leven in blaas. Net zoals ik dat bij mezelf heb gedaan. Dit tweede leven is mijn mooiste leven.   

Ik leef inmiddels mijn leven op mijn manier. Ik ga door met leven, maar heb ook een diepere laag gevonden in het leven door-le-ven. Ik kan op een intense en bewuste manier liefdevol leven. Door goed voor mijzelf te zorgen en écht verbinding te maken met anderen. Er is eigenlijk zo weinig voor nodig om voldoening te ervaren. Om dat gevoel van geluk te ervaren. Dat zit hem niet in continu rennen van hot naar her. We rennen zo vaak voorbij aan de mooie momenten, omdat we zo gehaast zijn de hele dag. Je geluksgevoel en positief denken kun je ook trainen. Als je op een andere manier gaat denken, van 'waarom gebeurt mij dit?' naar 'wat probeert dit me te leren?' dan kijk je naar het licht in plaats van het donker.   

Ik kan niet eens omschrijven hoe gelukkig ik ben. Dat is toch bizar. Ik weet ook niet of ik zo gelukkig zou zijn geweest als ik dit niet had meegemaakt. Ik had dit nooit willen missen. Het heeft mij op zo’n prachtige manier gevormd. Rouw wordt eigenlijk niet minder, maar je kunt er beter mee omgaan. Rouw is anders leren vasthouden. Je leven eromheen wordt groter en rijker. Mensen zeggen bij rouw van een persoon; ‘dat moet je een plekje geven’. Ga weg met dat plekje. Als je zelf in diepe rouw hebt gezeten, weet je dat er helemaal geen plekje is. Het helpt ook niet als mensen zeggen; ‘geef het de tijd’. Dat is niet vast te pakken. Voor de rouw was je een ander dan nu. Het besef van tijd is daadwerkelijk ook anders na verlies.   

Mijn lichaam heeft mij ertoe gedwongen, maar inmiddels zie ik het als een zege: het geluk zit hem namelijk in even stilstaan. Om je heen kijken. In een goed gesprek. In de natuur. Op jouw yogamat. Het heeft mij zo gigantisch veel gebracht, ik kan er echt emotioneel van worden. Ondanks dat mijn lichaam mij beperkt, heb ik regelmatig het gevoel dat ik vlieg.   

She flies.   

She flies with her own wings.